De laatste dagen van Jezus: Witte donderdag

De verhalen over de laatste dagen van Jezus staan in de vier evangeliën. In de komende tijd wordt het verloop verteld. Dan kan je het nog even nalezen. Want Pasen vieren zonder van Goede Vrijdag te weten is net zoiets als wel naar de Matthaüs Passion gaan, maar niet aan Pasen doen: je mist de helft. Vandaag: Witte donderdag.

Het verhaal begint op Palmzondag. In de aanloop naar Pesach trekken veel Joden naar Jeruzalem. Rond het begin van de jaartelling was het Pesachfeest een pelgrimsfeest. In die mensenmassa wordt Jezus herkend, binnengehaald en toegejuicht als een koning, als de messias. Het verhaal over de intocht is opgeschreven met het beeld van de profeet Zacharias in het achterhoofd.

Gekomen om te dienen

Maar de stemming slaat om. Op de donderdag vóór Pesach laat Jezus zijn leerlingen het Pesachlam klaarmaken om ’s avonds samen te eten. Het zal zijn laatste maaltijd worden. Wanneer ze aan tafel zitten komt een vrouw binnen, zij giet kostbare olie uit over Jezus’ hoofd. De Joodse lezer herkent hierin het zalven. En het verwijst naar zijn begrafenis, olie vermengd met mirre werd gebruikt om lijken te balsemen. Het gebaar van de vrouw heeft dus een dubbele lading. In het evangelie volgens Johannes wordt verteld dat Jezus tijdens de maaltijd opstaat en de voeten van zijn leerlingen wast in een kom met water. Voeten wassen vóór de maaltijd is niet vreemd in een warm, stoffig land. Maar het is wel ongewoon dat de leraar dat bij zijn leerlingen doet. Jezus wil hiermee zeggen dat hij niet gekomen is om te heersen maar om te dienen en spoort de leerlingen aan op dezelfde manier in het leven te staan.

Het avondmaal

De maaltijd begint met het uitspreken van de zegenbede over het brood en de wijn. Jezus vraagt zijn leerlingen dit samen te blijven doen en aan hem te denken. Deze handeling is de geschiedenis in gegaan als de instelling van het avondmaal. Naarmate de maaltijd vordert, praat Jezus over zijn naderende dood. Hij zegt tegen Judas, een leerling, dat Judas nu maar meteen moet doen wat hem te doen staat, waarop Judas vertrekt. Judas is degene die Jezus zal verraden, hij heeft afgesproken met de schriftgeleerden om Jezus over te leveren en daar 30 geldstukken voor te ontvangen. De prijs voor een dode knecht, en ook wel het bedrag waarmee in de psalmen de slechte baas de goede herder beloont.

De olijftuin

Na de maaltijd gaat Jezus met een paar leerlingen naar een tuin, de olijftuin. Dat doet hij vaker rond die tijd. Dit keer is hij angstig en vraagt drie leerlingen van het eerste uur om met hem te waken. Maar ze vallen in slaap. Het vlees is gewillig maar de geest is zwak. Jezus vraagt in zijn gebed, zo wordt verteld, om gespaard te mogen blijven: ‘Vader, als het mogelijk is, laat deze beker dan aan Mij voorbijgaan! Maar laat het niet gebeuren zoals Ik het wil, maar zoals U het wilt.’ Het zijn dezelfde woorden als in het Onze Vader.

De kus

Als Jezus de leerlingen voor derde keer wakker maakt, ziet hij de bende knechten van de hoge raad aankomen, gewapend met stokken en zwaarden. Judas wijst Jezus aan met een kus. Deze scene roept de herinnering op aan Joab, de veldheer van de voorvader van deze messias, David. Joab begroette de vijand met een kus en stak hem in de buik.

In die nacht, de nacht van donderdag op vrijdag wordt Jezus naar de Hoge raad gebracht, de joodse rechtbank van schriftgeleerden en oudsten die in allerijl bijeen gekomen zijn in het paleis van de hogepriester Kajafas.

Geschreven door ds. Sabine du Croo